نگاهی به دلایل محبوبیت اپلیکیشن وایبر از منظر ارتباطات
حالا اپلیکیشن وایبر یکی از محبوبترین اپ ها برای برقراری ارتباط بین کاربران ایرانی است. ما ناگزیریم که این فرض را با تکیه بر مشاهدات تجربی خودمان و آنچه که در بین مطبوعات در این مورد می گذرد و حساسیت مقام های رسمی هنگامی که بحث وایبر پیش می آید بپذیریم؛ چرا که در این مورد نیز مانند موارد مشابه، آمار مستند و قابل اتکایی در دست نیست تا بتوان بر اساس آن صحبت کرد.
اما دلیل محبوبیت وایبر چیست؟ به این سئوال از چند دیدگاه عمده می توان پاسخ داد: جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی و ارتباطات اجتماعی. من در این نوشته قصد دارم از منظر ارتباطات اجتماعی و نظریه های این حوزه به پرسش آغازین پاسخ دهم.
نظریه اشاعه نوآوری ها، مناسب ترین نظریه ای است که می تواند مورد استفاده ما قرار بگیرد. در نظریه اشاعه ادعا می شود که نرخ اشاعه یک نواوری در جامعه به پنج عامل مشخص بستگی دارد: امتیاز نسبی، سازگاری، پیچیدگی، آزمایش پذیری و قابلیت مشاهده نتایج. این عوامل در مقایسه با فن قبلی که در جامعه رایج است مقایسه می شود و در مورد وایبر، تکنولوژی قدیمی اس ام اس است.
حال به بررسی پنج مورد پیش گفته بپردازیم. از نظر امتیاز نسبی وایبر به اس ام اس رجحان دارد چرا که هزینه آن کمتر است و علاوه بر این دارای امکانات بیشتری برای پیام دادن است. در واقع پیام دادن در وایبر بیشتر شبیه محیط چت است. امکان استفاده از استیکرهای متنوع، ارسال فایل های تصویری و صوتی و ... باعث می شود که وایبر در قیاس با اس ام اس از امتیاز بیشتری برخوردار باشد. همه اینها را به قابلیت برقراری تماس از طریق وایبر اضافه کنید تا مشخص شود امتیاز نسبی وایبر چقدر بیشتر است.
از نظر سازگاری نیز وایبر تنافری با ارزش های کاربران و تجربیات قبلی آن ها ندارد و حتی در پاسخ گفتن به نیازهای کاربران از سرویس اس ام اس مخابرات بسیار بهتر عمل می کند. بنابراین در مورد سازگاری نیر ترجیح با وایبر است.
وایبر اصلا پیچیده نیست. کار با آن بسیار راحت است و برای استفاده تنها به یک گوشی تلفن و اینترنت نیاز دارد. به همین دلیل خیلی از افرادی که چندان در زمینه کار با اینترنت ماهر نیستند هم براحتی از آن استفاده می کنند. در واقع یاد گرفتن کار با وایبر بیش از چند دقیقه طول نمی کشد و این مورد می تواند دلیل فراگیری آن را در قیاس با تکنولوژیهایی مانند پادکست و یا حتی فیسبوک توضیح دهد. بسیاری از افرادی که وایبر جزیی از زندگی روزمره آنها شده، کار با فیسبوک را بلد نیستند و حتی اکانت فیسبوک هم ندارند.
در مورد آزمایش پذیری هم می توان به دلایل بالا رجوع کرد. آزمایش وایبر هیچ هزینه و سختی ای در پی ندارد. با صرف چند دقیقه می توان روی تلفن خود آن را نصب و استفاده کرد. بنابراین کمتر کسی است که وقتی از دوستان خود در مورد وایبر می شنود، به دلیل سختی و پیچیدگی استفاده قید آن را قبل از آزمایش بزند.
نتایج استفاده از وایبر هم کاملا ملموس و عینی هستند و فوری حاصل می شوند. سرعت در برقراری ارتباط، هزینه کمتر و تجربه برقرای ارتباط در محیطی جدید با رابط کاربری زیبا و ساده و ... نتایجی است که بلافاصله بعد از استفاده از وایبر خود را نشان می دهند.
توجه به این نکات می تواند دلیل فراگیری وایبر را به خوبی نشان دهد، البته در حال حاضر اپ های مشابه دیگری هم مورد استفاده قرار گرفته اند که می توانند جای وایبر را بگیرند. خصوصا که وایبر از نظر امنیت با انتقادات زیادی روبروست.